Δείτε την ψηφιακή έκθεση "Η Ελληνική Επανάσταση στο Μουσείο Σολωμού ΙΙΙ"
Το Μουσείο Σολωμού & Επιφανών Ζακυνθίων αφού ανακοίνωσε τη συμμετοχή του στους εορτασμούς της συμπληρώσεως 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση (1821-2021), ξεκίνησε τις επετειακές δράσεις του από τον Μάρτιο του 2020. Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε, για 3η χρονιά η ψηφιακή έκθεση-αφιέρωμα: «Η Ελληνική Επανάσταση στο Μουσείο Σολωμού» με καθημερινές δημοσιεύσεις εκθεμάτων του Μουσείου που σχετίζονται με τον αγώνα του 1821, στις Ηλεκτρονικές Πλατφόρμες και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης του Ιδρύματος έως 25/3/2020.
Τ Α Ψ Η Φ Ι Α Κ Α Ε Κ Θ Ε Μ ΑΤ Α :
Το ψηφιακό αφιέρωμα "Η Ελληνική Επανάσταση στο Μουσείο Σολωμού" ξεκινά με την ειδική υποενότητα "Ζάκυνθος & Φιλική Εταιρία" της επίσημης ιστοσελίδας του Μουσείου:
http://www.zakynthos-museumsolomos.gr/zakynthos-kai-filiki-…
ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΡΩΜΑΣ 1771-1857
Η ψυχή της Φιλικής Εταιρείας στη Ζάκυνθο και την αγωνιζόμενη Ελλάδα. Ο Υπουργός των Εξωτερικών της Επαναστάσεως. Με την αλληλογραφία του και τις ενέργειές του προς τις κυβερνήσεις και αυλές της Ευρώπης κατόρθωσε να αναγνωρισθεί το δίκαιό της. Με κατάλληλους χειρισμούς εξασφάλισε τη συμπαράσταση της Αγγλίας και της Ρωσίας. Είχε συναντηθεί με το Ρήγα Φεραίο και έγινε κήρυκας των ιδεών του. Στη Συνέλευση της Τροιζήνας ο Ρήγας Παλαμίδης τον πρότεινε για Κυβερνήτη της Ελλάδας. Δεν έγινε δεκτή η πρόταση και εξελέγη ο Καποδίστριας. Με ψήφισμα της Εθνοσυνελεύσεως ανακηρύσσεται μέγας πολίτης και ευεργέτης της Ελλάδος μαζί με τους άλλους δύο της Επιτροπής της Φιλικής Εταιρείας στη Ζάκυνθο, Παναγιώτη Στεφάνου και Κων/νο Δραγώνα, στις 5 Μαΐου 1829. Μετά την απελευθέρωση έγινε σύμβουλος επικρατείας και στη συνέχεια κατηγορήθηκε μαζί με τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα επί Αντιβασιλείας για έγκλημα καθοσιώσεως, καταδικάστηκε, αλλά μετά από αναθεώρηση της δίκης αποκαταστάθηκε.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ 1792-1863
Μετά τα πρώτα γράμματα στη Ζάκυνθο πήγε στην Ιταλία και Γαλλία από όπου γύρισε το 1813 με δίπλωμα ιατροχειρούργου. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και έγινε ένα από τα τρία μέλη της Επιτροπής Ζακύνθου. Το 1818 εξελέγη μέλος της Α’ Ιονίου Βουλής, τιμήθηκε δε με ανώτατα παράσημα για τις υπηρεσίες, που πρόσφερε στην πατρίδα. Στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, στην Αίθουσα Μιχελή εκτίθεται το πορτραίτο του και το γραφείο του.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΔΑΜΟΥΛΙΑΝΟΣ 1792-1858
Γεννήθηκε στην Πάτρα, ορκίστηκε Φιλικός στη Ζάκυνθο. Πήρε μέρος με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο στις επιχειρήσεις της Δυτικής Ελλάδας και διακρίθηκε στο Μεσολόγγι. Μεταφέροντας πολεμιστές με το πλοίο του, τον συνέλαβαν οι Άγγλοι και σαν πολίτης του Ιονίου Κράτους δικάζεται σε 10 χρόνια φυλακή. Δραπετεύει και υπηρετεί σαν υποπλοίαρχος στη «Γοργώ» και έπειτα σαν κυβερνήτης, όπου είχε επιτυχίες στην καταδίωξη των πειρατών και των Τούρκων.
ΠΙΑΝΟ ΜΕ ΟΥΡΑ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ ΔΟΜΕΝΕΓΙΝΗ
Πιάνο με ουρά του συνθέτη, μουσικοδιδασκάλου και διευθυντή ορχήστρας Φραγκίσκου Δομενεγίνη (1809-1874). Δωρίθηκε στο Μουσείο από τον ιατρό Στασινό Κασσιμάτη στις 28/4/1976. Ήταν γόνος επιφανούς οικογενείας του νησιού, εγγονός του γερουσιαστή Ναθαναήλ Δομενεγίνη και εξάδελφος του ριζοσπάστη Ναθαναήλ. Έμαθε τα πρώτα του γράμματα στη Ζάκυνθο. Συνέχισε της σπουδές του στο εκπαιδευτήριο Tolommei της Σιένας στην Ιταλία. Άρχισε να στιχουργεί με επιτυχία στα λατινικά. Στη συνέχεια φοίτησε στη Νομική Σχολή του Παν/μίου της Μπολόνια. Παράλληλα άρχισε μουσικές σπουδές, ασχολούμενος επίσης και με τη ζωγραφική. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, συνέχισε τις μουσικές του σπουδές κοντά στο Νικόλαο Μάντζαρο στην Κέρκυρα.
Με την εκδήλωση του Ριζοσπαστισμού στα Επτάνησα γίνεται Ριζοσπάστης.
Το 1829 έλαβε μέρος στην Ελληνική Επανάσταση ως αξιωματικός του τακτικού ιππικού και διακρίθηκε στις επιχειρήσεις της Εύβοιας. Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια επέστρεψε στη γενέτειρά του όπου επιδόθηκε στη μουσική και το θέατρο. Ως βουλευτής Ζακύνθου στην Ιόνιο Βουλή, το 1850, ήταν ένας από τους πρώτους που υπέγραψαν το Α΄ ψήφισμα υπέρ της Ένωσης. Για αυτόν το λόγο, η Βρετανική Αρμοστεία αντέδρασε και τον εξόρισε στα Αντικύθηρα, όπου έμεινε απ’ το Δεκέμβριο του 1851 ως τον Οκτώβριο του 1853. Κατά το διάστημα της εξορίας του επανεκλέγεται βουλευτής κατά τις εκλογές προς ανάδειξη της δεκάτης Βουλής (1852). Παρά τις διαμαρτυρίες τις δικές του και άλλων ριζοσπαστών δεν απολύεται και έτσι παρεμποδίζεται η είσοδός του στη Βουλή. Όταν απολύθηκε από την εξορία και επανήλθε στη Βουλή, ξανάρχισε την πολεμική του κατά της Προστασίας και μαζί με το Λομβάρδο και τον Βερύκιο υπέβαλε ψήφισμα απολύσεως από την εξορία των Ζερβού και Μομφεράτου.
Τα μαρτύρια των ριζοσπαστών στην εξορία περιγράφει ζωηρότατα σε επιστολές του προς τη σύζυγό του. Διετέλεσε πληρεξούσιος Πατρών και τιμήθηκε για τις υπηρεσίες του στην πατρίδα με το εθνικό Αριστείο του Αγώνος. Τα μαρτύρια των ριζοσπαστών στην εξορία περιγράφει ζωηρότατα σε επιστολές του προς τη σύζυγό του. Διετέλεσε πληρεξούσιος Πατρών και τιμήθηκε για τις υπηρεσίες του στην πατρίδα με το εθνικό Αριστείο του Αγώνος. Όταν ήρθε ο Γλάδστων στη Ζάκυνθο ως μέλος του επαρχιακού συμβουλίου, του παρέδωσε το ψήφισμα της Ένωσης.
ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ / ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ
Το ψηφιακό αφιέρωμα "Η Ελληνική Επανάσταση στο Μουσείο Σολωμού" συνεχίζει γιορτάζοντας την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης με τη μορφή του Εθνικού Ποιητή, υπενθυμίζοντας στους φίλους του ότι στην επίσημη ιστοσελίδα του www.zakynthos-museumsolomos.gr επιλέγοντας στο κεντρικό μενού «Δ.Σολωμός» μπορεί να ανακαλύψει υποενότητες σχετικά με τη ζωή και το έργο του, καθώς και να ξεφυλλίσει τα αυθεντικά χειρόγραφα τετράδια, που εκτίθενται στο Μουσείο, συνοδευόμενα από σχολιασμό.
«ΜΑΡΚΟΣ ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ» ΓΕΡΟΔΗΜΟΣ — ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΡΡΕΡ
Στο Μουσείο Σολωμού & Επιφανών Ζακυνθίων σώζεται, το μεγαλύτερο μέρος των χειρογράφων του Παύλου Καρρέρ (1829-1896), τα οποία διασώθηκαν από την καταστρεπτική σεισμοπυρκαγιά του 1953, χάρη στις προσπάθειες του ακούραστου Νικολάου Βαρβιάνη, καθώς και τα Απομνημονεύματα του συνθέτη, που σταματούν απότομα τη διήγηση μετά τον Απρίλιο του 1887. Το ελληνικό κοινό λάτρεψε τον Καρρέρ, αφού έργα του ανέβαιναν τόσο στα Επτάνησα, στην Ελλάδα, αλλά και σε όλες τις ελληνικές παροικίες του εξωτερικού. Τρία μελοδράματά του σχετίζονται με την Ελληνική Επανάσταση: η «Δέσπω», ο «Μάρκος Μπότσαρης» και η «Κυρά Φροσύνη». Το δημοφιλέστερο κομμάτι του συνθέτη, που τοποθετήθηκε εμβόλιμα από τον Καρρέρ στον Μάρκο Μπότσαρη είναι ο «Γεροδήμος». Το σπαρτίτο του τραγουδιού φυλάσσεται στο Μουσείο Σολωμού σε αντιγραφή Δημητρίου Ρουμαντζά, το Μάιο του 1964. Όπως γράφει ο μαέστρος Βύρων Φιδετζής στο επεξηγηματικό σημείωμα του CD «ΔΕΣΠΩ», εκδ. LYRA, (σελ. 14-15): «Το τραγούδι, δομημένο σε απλή ασματική μορφή (Α-Β-Α), είναι ενδεικτικό του ελληνικού ύφους του Καρρέρ. Η θαυμαστή του λιτότητα, που αποπνέει άρωμα δημορικού τραγουδιού (πολλοί ακόμη νομίζουν ότι είναι δημοτικό τραγούδι), αποτέλεσε αντικείμενο θαυμασμού των σπουδαιότερων Ελλήνων μουσικών, από τον Καλομοίρη ως τον Σκαλκώτα (το διασκεύασε ο ίδιος για κουαρτέτο εγχόρδων). Στην ιστορική τροχιά του ελληνικού τραγουδιού, ο Γεροδήμος αποτέλεσε πρότυπο ελληνικότητας (είτε στη σοβαρή είτε στην ελαφρά του μορφή) τουλάχιστον ως το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις 12 Ιανουαρίου 1875, όπως γράφει στα Απομνημονεύματά του ανεβαίνει ο Μάρκος Μπότσαρης στην Πάτρα και στο τέλος της Α΄ πράξης «εις νεανίας κομψότατα ενδεδυμένος την Ελληνικήν ενδυμασίαν μοι προσέφερεν, επί βελούδινου μικρού προσκεφαλαίου, έναν αργυρούν στέφανον εκ μέρους του πατραϊκού κοινού, εις ένδειξην αγάπης και υπολήψεως. Αυτή η στιγμή είχε τύπον όλως εθνικόν και μεγίστης σημασίας». Αυτό το στεφάνι εκτίθεται σήμερα στην «Προθήκη Καρρέρ» στο Μουσείο. Ακούγεται η ηχογράφηση της Συμφωνικής Ορχήστρας του Πάζαρτζικ με τη Χορωδία «Φεστιβάλ Σόφιας», με Αρχιμουσικό τον Βύρωνα Φιδετζή. Στο Γεροδήμο σολίστ είναι ο Βαγγέλης Χατζησίμος.
Ακούστε το εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=F6ZRZ1c6vnk&t=9s
http://www.zakynthos-museumsolomos.gr/pavlos-karrer.html
«ΕΙΣ ΜΑΡΚΟΝ ΜΠΟΤΣΑΡΗΝ» ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ
Το ποίημα πρέπει να σχεδιάζεται αμέσως μετά τον θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη, τον Αύγουστο του 1823. Η επεξεργασία του δεν ολοκληρώνεται. Το ποίημα δημοσιεύεται στη μεταθανάτια έκδοση του σολωμικού έργου από τον Πολυλά (Διονυσίου Σολωμού Τα Ευρισκόμενα, Κέρκυρα [1859] 1998) και συμπεριλαμβάνεται στις εκδόσεις Απάντων που ακολούθησαν.
http://www.zakynthos-museumsolomos.gr/eis-marko-mpotsari.html
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΙΣΜΕΝΟΙ» ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ
Το Β´ Σχεδίασμα των Ελεύθερων Πολιορκισμένων απασχόλησε τον Σολωμό από το 1833 ως το 1844, σύμφωνα με τον Πολυλά ([1859] 1998). Το γεγονός που αποτελεί τη συνθετική αφορμή και για το Β´ Σχεδίασμα είναι η πολιορκία και η άλωση του Μεσολογγιού (Απρίλιος 1826), όπως και για το λεγόμενο Α´ Σχεδίασμα. Από το Α´ Σχεδίασμα μάλιστα ο Σολωμός μεταφέρει και επανεπεξεργάζεται (σε δεκαπεντασύλλαβο ομοιοκατάληκτο δίστιχο) ποιητικό υλικό, προκειμένου να το αξιοποιήσει στο Β´ Σχεδίασμα. Σε αντίθεση όμως με το Α´ Σχεδίασμα, ο στόχος δεν είναι η κατάδειξη της δύσκολης κατάστασης που επικρατεί στο Μεσολόγγι λίγο πριν την έξοδο. Άλλωστε, ο Σολωμός συνέλαβε και επεξεργάστηκε αυτό που σήμερα αποκαλείται Α´ Σχεδίασμα σε σχέση με το πεζό σατιρικό έργο της Γυναίκας της Ζάκυθος, προκειμένου να το ενσωματώσει σε αυτό και να το αντιπαραθέσει στην αντεθνική συμπεριφορά της Γυναίκας. Και το συνέλαβε ως «Προφητεία πάνω στο πέσιμο του Μεσολογγιού», την οποία θα βλέπει ο αφηγητής της Γυναίκας της Ζάκυθος ιερομόναχος Διονύσιος. Στο Β´ Σχεδίασμα ο στόχος είναι διαφορετικός και σημειώνεται σε διάφορες στιγμές και με διαφορετικούς τρόπους από τον ίδιο τον Σολωμού, στους πολυάριθμους ιταλόγλωσσους στοχασμούς που κατάγραψε σε σχέση με τις επεξεργασίες. Μια από τις πιο συνοπτικές διατυπώσεις είναι: «In Missolongio la Forza della volontà tentata invano da orribili patimenti» (Στο Μεσολόγγι, <το θέμα είναι> η δύναμη της θέλησης που δοκιμάζεται από φοβερές συμφορές]. Συμφορές που βάλουν το σώμα (πείνα, αρρώστιες, κακουχίες, τραύματα) και, κυρίως το πνεύμα/την ψυχή (π.χ. τον έρωτα, την αγάπη για ζωή), ανάμεσα στις οποίες ως μέγιστη αξιολογείται από την ποιητή «η ενθύμησις της περασμένης δόξας». Ούτε το Β´ Σχεδίασμα των Ελεύθερων Πολιορκισμένων θα ολοκληρωθεί από τον Σολωμό, μετά τη σχεδόν δεκάχρονη ενασχόληση με αυτό. Οι επεξεργασίες του βρίσκονται γραμμένες σε διάφορα λυτά φύλλα και δίφυλλα καθώς και σε ολιγοσέλιδα τετράδια, τα περισσότερα από τα οποία φυλάσσονται σήμερα στην Ακαδημία Αθηνών. Το Β´ και το Γ´ Σχεδίασμα των Ελεύθερων Πολιορκισμένων παρουσιάζουν αυξημένες δυσκολίες στην ανάγνωση, οι οποίες οφείλονται και στον αποσπασματικό και ανολοκλήρωτο χαρακτήρα τους. Μετά την έκδοση τους από τον Πολυλά ([1859] 1998) οι πιο σημαντικές εκδοτικές συμβολές, που προωθούν την κατανόηση των δύο Σχεδιασμάτων/ έργων είναι: Γ. Δάλλας, στο Σκαπτή ύλη από τα σολωμικά μεταλλεία, Άγρα, Αθήνα 2002. Peter Mackridge, «Οι μεταμορφώσεις των Ελεύθερων πολιορκημένων από τα χειρόγραφα στις εκδόσεις», περ. Ελληνικά 51 (2001/1) 109-139. Γιώργος Βελουδής, Διονυσίου Σολωμού: «Οι Ελεύθεροι Πολιορκισμένοι», Ερμηνευτική έκδοση, Πατάκης 2006.
http://www.zakynthos-museumsolomos.gr/oi-eleutheroi-poliorkimenoi-sxediagramma-b.html
«ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ» ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ
Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν, γραμμένος τον Μάιο του 1823, τυπώθηκε τρεις φορές μέσα στο 1825. Την πρώτη, στο Παρίσι, με αντικριστή γαλλική μετάφραση του Στανισλάς Ζυλιέν (Stanislas Julien), στο δεύτερο τόμο της συλλογής των Δημοτικών τραγουδιών του Φοριέλ (Faurile). Τη δεύτερη στο Λονδίνο, σε αγγλική μετάφραση του φιλέλληνα Σέρινταν (Charles Brinsley Sheridan) στον τόμο The Songs of Greece from the Romaic Text. Ο Σολωμός δεν έμεινε ευχαριστημένος με τις μεταφράσεις αυτές και αποφάσισε να επιμεληθεί ο ίδιος μια μετάφραση η οποία δεν θα πρόδιδε το κείμενό του και η οποία θα λειτουργούσε ως βάση για να φιλοτεχνηθούν μελλοντικά καλύτερες μεταφράσεις, ενδεχομένως και έμμετρες, από ποιητές. Έτσι, την ίδια χρονιά, μέσα στο πολιορκημένο Μεσολόγγι, τυπώνεται ξανά το ποίημα μαζί με μια πεζή ιταλική μετάφραση την οποία υπογράφει ο φίλος του ποιητή Γκαετάνο Γκρασέτι. Το χειρόγραφο του ποιήματος δεν σώζεται. Μόνον στο χειρόγραφο Ζακύνθου αρ. 12 βρίσκονται σκόρπιες επεξεργασίες μεμονωμένων στίχων.
http://www.zakynthos-museumsolomos.gr/imnos-eis-tin-eleutherian.html
Σ Υ Ν Τ Ε Λ Ε Σ Τ Ε Σ
Οργάνωση - Επιλογή Εκθεμάτων:
Κατερίνα Δεμέτη
Αρχαιολόγος — Διευθύντρια Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων
Ιδέα — Επιμέλεια:
Ιωάννης-Πορφύριος Καποδίστριας
Συντηρητής Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης — Εξωτερικός συνεργάτης Δημιουργικού Τμήματος Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων
