Εναντίον του Μέτλαντ

Μολονότι η συμμετοχή του Σολωμού στη Φιλική Εταιρεία δεν μπορεί να αποκλειστεί, η εμπλοκή στον απελευθερωτικό αγώνα που διεξάγεται στην Ελλάδα θα είναι κατά κύριο λόγο μέσω της ποίησης, έτσι όπως το όριζε στην επιστολή του ο Μοντάνι το 1818: «Ο πατριωτισμός θα σου δίνει υπέροχες εμπνεύσεις, και όσο πιο καλός ποιητής, τόσο και πιο καλός πολίτης θα μπορείς να πιστεύεις πως είσαι.» Και ο Σολωμός θα προσφέρει πράγματι πολλά στην υπόθεση της επανάστασης με την ποίησή του και, κυρίως, με τον Ύμνο. Πιο ενεργή μοιάζει η σχέση του με την πολιτική κατάσταση των Επτανήσων, όπως άλλωστε είναι αναμενόμενο. Στις αρχές του 1821 ο Σολωμός θα συμμετάσχει σε μια δημόσια πράξη ‘ανταρσίας’, συνυπογράφοντας μαζί με τριάντα έναν άλλους πολίτες μιαν αναφορά παραπόνων κατά του Συντάγματος του 1817 και κατά του ίδιου του εμπνευστή του Αρμοστή Μέτλαντ, η οποία είχε αποδέκτη της τον Γεώργιο Δ´ της Αγγλίας. Συντάκτης της αναφοράς ήταν ο εισαγγελέας Ζακύνθου και φίλος του Καποδίστρια Αναστάσιος Φλαμπουριάρης ενώ ανάμεσα στους πρωτεργάτες ο φίλος του Σολωμού Γεώργιος Δε Ρώσσης, τότε δικαστής στη Ζάκυνθο. Αλλά η αναφορά δεν θα προλάβει να φθάσει στον προορισμό της. Ενώ ακόμα κυκλοφορεί στο νησί της Ζακύνθου προκειμένου να μαζευτούν οι απαραίτητες υπογραφές, ο Διονύσιος Βούλτσος, που είχε πάρει μέρος στην προώθηση του Συντάγματος, θα την καταγγείλει στις αγγλικές αρχές, και η αναφορά θα κατασχεθεί, οι πρωτεργάτες θα συλληφθούν, θα καθαιρεθούν από τα αξιωάματά τους και θα φυλακιστούν. Ο Δε Ρώσσης θα διαφύγει στην Αγγλία ενώ ο Φλαμπουριάρης, ο Στραβοπόδης, ο Πέτας και ο Θ. Σιγούρος θα εξοριστούν στη Βενετία.

Εκτός από τη συμμετοχή του στην έγγραφη καταγγελία του Συντάγματος του 1817, ο Σολωμός δεν φαίνεται να εμπλέκεται ξανά δημόσια στα πολιτικά πράγματα της ιδιαίτερης πατρίδας του. Θα χρησιμοποιήσει βέβαια πολλές φορές την σατιρική πένα του για να στηλιτεύσει όχι μόνον όσους αισθάνεται ως προσωπικούς εχθρούς του, αλλά και όσους είναι αναγνωρισμένα εχθροί και προδότες της πατρίδας (της μικρής αλλά κάποτε και της μεγάλης), τους εκμεταλλευτές, τους τυράννους. Έτσι, στον «Λάμπρο» (1824) και στη «Μετατόπιση του αγάλματος του Μέτλαντ» (1833-1834) θα θελήσει να στηλιτεύσει το λαομίσητο πρόσωπο του Μέτλαντ και τους συνεργάτες του, όπως για παράδειγμα τον Διονύσιο Βούλτσο. Συνεπώς, η ποίηση θα γίνει το κυριότερο όργανο πολιτικής έκφρασης του Σολωμού και στην περίπτωση της πολιτικής κατάστασης των Επτανήσων, χωρίς όμως η ποίηση αυτή να συνιστά ποίηση πολιτικής παρέμβασης, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι τις περισσότερες φορές τα ποιήματα μένουν ανολοκλήρωτα και φυσικά αδημοσίευτα.