Οι γονείς
Ο πατέρας του ποιητή κόντες Νικόλαος Σολωμός (1737-1807) ασχολούνταν κυρίως με το εμπόριο του καπνού και από το 1765 ήταν παντρεμένος με την Μαρνέτα Κάκνη (†1799). Από τα παιδιά τους δύο μονάχα επιβίωσαν, ο Ροβέρτος και η Ελένη. Η σχέση του με την κατά πολύ νεότερη Αγγελική Νίκλη (1784-1859) ξεκινά το 1796, όταν η Αγγελική έρχεται στο αρχοντικό του ως υπηρέτρια. Αν η ημερομηνία γέννησης της Αγγελικής είναι σωστή –σε γράμμα της του 1852, η ίδια γράφει ότι είναι εξήντα οκτώ χρονών– πρέπει να ήταν μόλις δεκατεσσάρων όταν γεννήθηκε ο Διονύσιος. Η σχέση της με τον ηλικιωμένο κόντε Νικόλαο Σολωμό δεν αποτελεί βέβαια σκάνδαλο για την εποχή τους, καθώς ήταν πολύ συνηθισμένο οι ευγενείς να διατηρούν εξωσυζυγικές σχέσεις, συχνά με κοπέλες από το υπηρετικό προσωπικό, αποκτώντας μάλιστα και παιδιά, τα οποία, κάποτε, όπως στην περίπτωση του Νικολάου Σολωμού, αναγνώριζαν ως «φυσικά» ή/και νομιμοποιούσαν με έναν ετεροχρονισμένο γάμο.
Η σχέση του Νικόλαου Σολωμού με την Αγγελική Νίκλη θα νομιμοποιηθεί με γάμο στις 27 Φεβρουαρίου του 1807, την παραμονή του θανάτου του. Σύμφωνα με το πιστοποιητικό του γάμου: «Ο Ευγενής κύριος Νικόλαος Σολωμός ευρισκόμενος εν ασθενεία βαροτάτη και φοβούμενος το άωρον του θανάτου και την μέλλουσαν απολογίαν, ηθέλησεν αυτοπροαιρέτως να εξομολογηθεί και ακολούθως να εκπληρώσει τα έργα της μετάνοιας. Όθεν κράζοντας εμέ, τον κάτωθεν υπογεγραμμένον ιερέα, εκλεγμένον παρ’ αυτού, και αρχινώντας την εξομολόγησίν του, μου είπε πρώτον πως αυτός έκρινεν δια έργον σωτηρίας της ψυχής του να στεφθεί και να λάβει δια γυναίκα του νόμιμον και ευλογητικήν την Κυρίαν Αγγελικήν, θυγατήρ του Δημητρίου Νίκλη, με την οποίαν συνέζησεν σχεδόν χρόνους ένδεκα, 11, και με αυτήν εγέννησεν δύο υιούς. […]» (Πολίτης 1991: 576). Ήδη όμως νωρίτερα, στα τέλη του 1802 οπότε και συντάσσει τη διαθήκη του, ο Νικόλαος Σολωμός έχει φροντίσει να εξασφαλίσει με στοργή την Αγγελική: «[…] Αφήνω ακόμα της κυρίας Αγγέλικας Νίκλη, με την οποίαν καλώς εσυναναστράφτηκα και συναναστρέφομαι, τσεκίνια βενέτικα τετρακόσια Ν: 400 δια μίαν φορά τόσο, και όσα ρούχα και χρυσάφι τής έχω γεναμένο, τα οποία να σερβίρει δια προίκα τση, εάν αυτή θελήσει να παντρευτεί. ή δε και δεν θελήσει, να έχουν χρέο οι επιτρόποι μου να τη ζωοθροφούν ομού με τα παιδία, οπού έχει γεναμένα μετά με. […]» (Πολίτης 1991: 570-1).
Η Αγγελική Νίκλη θα ξαναπαντρευτεί στις 15.8.1807, δηλαδή μόλις λίγους μήνες μετά το θάνατο του Νικολάου Σολωμού, με τον Εμμανουήλ Λεονταράκη. Στην πραγματικότητα, ο εσπευσμένος γάμος της νομιμοποιούσε μια σχέση που είχε ξεκινήσει παλιότερα, ενόσω ακόμα ο κόντες Σολωμός ήταν εν ζωή και άρρωστος, και προσπαθούσε να προλάβει μια προχωρημένη εγκυμοσύνη, από την οποία θα γεννηθεί ένα αγόρι, ο Ιωάννης. Ένα ακόμα αγόρι, ο Σπύρος, θα γεννηθεί αργότερα (Σεπτέμβριος 1808), αλλά ο Διονύσιος δεν θα είναι παρών. Λίγους μήνες πριν θα έχει αναχωρήσει για τις σπουδές του στην Ιταλία, αφήνοντας πίσω τη μητέρα του, τον αδερφό του Δημήτριο και τη νέα οικογένεια της μητέρας του.
