Ο Κρητικός

1833 - 1834

Το λυρικό ποίημα του Κρητικού είναι το πιο επεξεργασμένο από τα επτά ποιήματα του οκταμερούς Συνθέματος 1833-1834, τα οποία ο Σολωμός επεξεργάζεται στο τετράδιο Ζακύνθου αρ. 11. Ξεκινώντας την αφήγηση in medias res, ο ανώνυμος πρωταγωνιστής (Κρητικός), τώρα ζητιάνος και με διαταραγμένα τα λογικά του, περιγράφει τις πιο κρίσιμες περιπέτειες της ζωής του προσπαθώντας να κατανοήσει τα γεγονότα και τη σημασία μια κορυφαίας στιγμής μεταφυσικής αποκάλυψης την οποία έζησε ως ναυαγός μέσα στη θάλασσα, παλεύοντας να φθάσει στην ακτή μαζί με την αρραβωνιαστικιά του, που είχε χάσει τις αισθήσεις της. Από το ναυάγιο άλλωστε ξεκινά την αφήγηση (ενότητα 18) για να συνεχίσει με αναδρομές στο παρελθόν του ως νεαρού αγωνιστή στην Κρήτη, με πρόδρομες αφηγήσεις και προβολές στο μεταφυσικό χρόνο της Δευτέρας Παρουσίας, και με αναλυτική ιστόρηση της κορυφαίας και δυσνόητης εμπειρίας (εμφάνιση της Φεγγαροντυμένης, υπερκόσμιος ήχος), κάνοντας αλλεπάλληλες υπαινικτικές αναφορές στον τελικό θάνατο της αρραβωνιαστικιάς, τον οποίο όμως αποκαλύπτει μόνο στο τέλος.

Εκδόσεις: Εκτός από την έκδοση του ποιήματος από τον Πολυλά (Διονυσίου Σολωμού Τα Ευρισκόμενα, Κέρκυρα [1859] 1998), στην οποία στηρίζεται η έκδοση των Απάντων (Διονυσίου Σολωμού Άπαντα, τόμ. Α´: Ποιήματα, Επιμέλεια – Σημειώσεις Λίνος Πολίτης, Αθήνα, Ίκαρος, [1948] 2002) καθώς και οι περισσότερες επόμενες εκδόσεις, βλ. Louis Coutelle, Formation poétique de Solomos (1815-1833), Αθήνα, Ερμής 1977. Λιλή Παπαδοπούλου-Ιωαννίδου, Ο “Κρητικός” του Δ. Σολωμού στο αυτόγραφο τετράδιο Ζακύνθου αρ. 11: μια νέα έκδοση του ποιήματος, [χ.ο.], 1978. Ελένη Τσαντσάνογλου, Μία λανθάνουσα ποιητική σύνθεση του Σολωμού. Το αυτόγραφο τετράδιο Ζακύνθου αρ. 11. Εκδοτική δοκιμή, Ερμής, Αθήνα 1982 [διδακτορική διατριβή: Θεσσαλονίκη 1978].